Κατά καιρούς έχουν γραφεί πολλά σχετικά με την διατροφή του σκύλου και της γάτας. Κάθε φορά -ότι παρουσιαζόταν- είχε να κάνει με τις έρευνες της εποχής που γραφόταν το κάθε άρθρο.
Οι καιροί αλλάζουν, η επιστήμη εξελίσσεται και μαθαίνουμε περισσότερα για τις ανατομικές και φυσιολογικές ανάγκες τους. Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή όμως…
ΣΚΥΛΟΣ
Εν αρχή ήτο ο γκρίζος λύκος!
Κυνηγούσε, διέσχιζε μεγάλες αποστάσεις κάθε ημέρα, αλλά υπήρχαν και μεγάλες περίοδοι που …πεινούσε γιατί δεν εύρισκε θηράματα. Οπότε, χρειαζόταν τροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη και λίπος ώστε να μπορεί να ανταπεξέλθει στις αυξημένες ενεργειακές του ανάγκες αφενός και αφετέρου να μην πάει «σαν το σκυλί στ’ αμπέλι», κατά τις περιόδους των φτωχών αγελάδων!
Το ποσοστό των υδατανθράκων που έπαιρνε από την τροφή του ήταν μόλις 1%. Το υπόλοιπο 99% ήταν 52% πρωτεΐνη και 47% λίπος.
Όταν άρχισε η εξημέρωση του γκρίζου λύκου και ξεκίνησε η συμβίωσή του με τους ανθρώπους κατά την ανάπτυξη της αγροκαλλιέργειας, συνέβηκαν τρία τινά:
α) μειώθηκαν οι εκτάσεις που κυνηγούσε για να τραφεί
β) κυνηγούσε μικρότερα θηράματα
γ) στη διατροφή του προστέθηκε η κατανάλωση φυτικών συστατικών και υπολειμμάτων τροφής.
Τα ποσοστά των πρωτεΐνών και λιπών που λάμβανε μέσω της τροφής του, μας είναι άγνωστα. Υποθέτουμε όμως ότι οι υδατάνθρακες ήταν περισσότεροι σε σχέση με τον γκρίζο λύκο. Και στις δύο περιόδους, το προσδόκιμο ζωής τους ήταν μικρό. 5 έως 7 χρόνια.
Φτάνοντας στο σήμερα, που πλέον ο σκύλος είναι μέλος της οικογένειας, τα γεύματά του είναι τακτικά και αποτελούνται κατά βάση από τυποποιημένες τροφές και λιχουδιές. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την υπέρβαση στην ημερήσια λήψη θερμίδων η οποία δημιουργεί υπερβαρα και παχύσαρκα σκυλιά. Ο διαβήτης έχει αυξηθεί κατά 79% τα τελευταία 10 χρόνια!
Στις μέρες μας, η μέση τυπική διατροφή περιέχει 32% πρωτεΐνη, 17% λίπος και 51% υδατάνθρακες. Το προσδόκιμο ζωής του έχει αυξηθεί στα 12 με 18 χρόνια. Παρόλη την μετεξέλιξή του όμως, ο σκύλος έχει διατηρήσει αρκετά από τα χαρακτηριστικά του σαρκοφάγου θηρευτή , όπως η οδοντοφυΐα του, η λειτουργία και κατασκευή του στομάχου (η δυνατότητα πέψης οστών και κρέατος), το μήκος του πεπτικού σωλήνα, η εξωτερική του ανατομία (θέση ματιών, νύχια κ.λπ.)
ΓΑΤΑ
Μπορεί να είναι χαδιάρες και να «γουργουρίζουν» όταν τις χαϊδεύουμε, αλλά δεν έχουν εξημερωθεί στον ίδιο βαθμό όπως οι σκύλοι.
Προέρχονται από τον αφρικανικό αγριόγατο και η διατροφή τους ήταν και είναι βασισμένη στο κρέας. Είναι ένα καθαρά σαρκοφάγο ζώο το οποίο έχει ακόμα κυνηγετική συμπεριφορά και ψάχνει πολλές πηγές πρωτεΐνης.
Αυτό το τελευταίο τις κάνει εξαιρετικά ιδιότροπες. Κι ας έχουν «βολευτεί» με τις ανέσεις που τους προσφέρουμε (καθιστική ζωή, ένα …κεραμίδι πάνω απ’ το κεφάλι τους), με την πρώτη ευκαιρία θα δείξουν το κυνηγετικό τους ένστικτο για να επιβεβαιώσουν τον τίτλο του θηρευτή, να μας αποδείξουν την εξυπνάδα τους και ότι περνούν και μόνες τους καλά.
Τις περισσότερες φορές…
Διατροφική προσέγγιση
Όπως ξέρουμε, για τη συντήρηση και την ανάπτυξη όλων των ιστών του σώματος του ζώου, η διατροφική πρωτεΐνη είναι απαραίτητη. Είναι απαραίτητη όχι μόνο για τη δημιουργία του τριχώματος, του δέρματος, των μυών, των χόνδρων, των συνδέσμων, αλλά και για την παραγωγή των ενζύμων που υποστηρίζουν όλες τις μεταβολικές αντιδράσεις, τις ορμόνες και τα αντισώματα για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος, καθώς τα αμινοξέα που περιέχονται στις πρωτεΐνες είναι αποκλειστικά υπεύθυνα για όλες τις χημικές αντιδράσεις στον οργανισμό!
Κατά τη διάρκεια της εξημέρωσής τους, αλλά και για τα διαστήματα πείνας, οι σκύλοι για να επιβιώσουν ανέπτυξαν βασικά γονίδια ώστε να μπορούν να αφομοιώνουν το άμυλο και να υποστηρίζουν την προσαρμογή της γλυκόζης. Δεν παραγνωρίζουμε βέβαια και το γεγονός ότι οι υδατάνθρακες είναι πηγή ενέργειας, αλλά βοηθούν επίσης και στη σωστή λειτουργία του γαστρεντερικού συστήματος.
Από την άλλη, μία διατροφή σε υδατάνθρακες με ποσοστό πάνω από 50% δεν είναι ότι καλύτερο για τα κατοικίδια. Είναι με απλά λόγια μία «φτωχή» διατροφή που δεν συμβάλλει καθόλου στη βελτίωση της ποιότητας ζωής του σκύλου και μπορεί να προκαλέσει σημαντικές ανεπάρκειες στην ανάπτυξη και διαβίωση του κατοικίδιου.
Στην αγορά αναγνωρίζοντας τα θέματα από τη διατροφή με υδατάνθρακες αλλά και την καταγωγή του σκύλου προχώρησαν σε παρασκευή τροφών με αυξημένο λίπος και χωρίς (ή με περιορισμένα) σιτηρά – Grain Free.
Tα λίπη δίνουν ενέργεια μεν, αλλά δεν είναι η καλύτερη πηγή ενέργειας ποιοτικά για τον οργανισμό, όπως είναι η πρωτεΐνη. Οι επιπτώσεις του αυξημένου λίπους πέραν της παχυσαρκίας, μπορεί να προδιαθέσουν για πολλές και σοβαρές παθήσεις από μεταβολικές και ενδοκρινολογικές διαταραχές μέχρι καρκίνο.
Γενικότερα έχει αποδειχτεί ότι , τα υψηλά επίπεδα υδατανθράκων και λίπους δεν είναι ο καλύτερος τρόπος διατροφής των κατοικίδιων μας καθώς σίγουρα συμβάλλουν στην παχυσαρκία και στα επακόλουθα της.
Με βάση λοιπόν τις πρόσφατες έρευνες το κλειδί για τη σωστή διατροφή είναι μία ισορροπημένη ενεργειακά διατροφή σε πρωτεΐνη, λίπος και υδατάνθρακες που θα βοηθήσει σε μια αυτορύθμιση του οργανισμού αποβάλλοντας και όχι αποθηκεύοντας την περίσσεια ενέργεια που δεν χρησιμοποιείται και εξισορροπώντας τη διαθέσιμη πρωτεΐνη στο σώμα που σε καμία περίπτωση δεν είναι σταθερή . Μεγαλώνοντας τα κατοικίδια έχουν ανάγκη τη ρύθμιση της πρωτεΐνης ώστε να διατηρήσουν τη σωστή μυϊκή μάζα .Με λίγα λόγια μια δίαιτα χωρίς σιτηρά μεν (GRAIN FREE), αλλά με φυσικά συστατικά (NATURAL) και κυρίως, με περισσότερο κρέας !
Η ζωική πρωτεΐνη έχει υψηλότερη βιολογική αξία από τη φυτική πρωτεΐνη (που είναι φυσικά βολικότερη για τους κατασκευαστές τροφών, μιας και είναι σαφώς φτηνότερη) και τα αποτελέσματά της είναι άμεσα ορατά στο κατοικίδιο. Η ποιότητα μιας πρωτεΐνης καθορίζεται από τη σύνθεση των αμινοξέων της, την πεπτικότητά της και την ικανότητά της να καλύπτει τις απαιτήσεις του ζώου σε αμινοξέα.
Το περισσότερο κρέας έχει σημασία
Ας δούμε τα δεδομένα:
– Οι σκύλοι και οι γάτες αφομοιώνουν τις ζωϊκές πρωτεΐνες πιο αποτελεσματικά.
– Το κρέας έχει υψηλότερη βιολογική αξία και πλήρες προφίλ αμινοξέων.
– Η φυσική L-Καρνιτίνη βελτιώνει τη χρήση του λίπους ως ενέργεια.
– Το κρέας είναι η τέλεια πηγή για την οικοδόμηση και τη διατήρηση σωστής μυϊκής μάζας.
Τα πλεονεκτήματα του κρέατος είναι:
1) Η ακαταμάχητη γεύση και τα ορατά αποτελέσματα.
Εάν «φύγουμε» από μία δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε κρέας και πάμε σε μία με υψηλή περιεκτικότητα βλέπουμε ότι
– έχουμε λιγότερα και σκληρότερα κόπρανα
– μαλακό δέρμα και λαμπερό τρίχωμα
– περισσότερη ενέργεια
– λιγότερους ερεθισμούς
– και …άδεια πιάτα! Το τρώνε όλο το φαΐ τους και μπράβο τους! Οι δίαιτες που είναι πλούσιες σε ζωϊκές πρωτεΐνες, σε συνδυασμό με υψηλής ποιότητας λίπη, δίνουν μία ακαταμάχητη γεύση!
2) Οι ζωϊκές πρωτεΐνες (όπως το κοτόπουλο), βοηθούν στη διατήρηση της μυϊκής μάζας σε σύγκριση με τις φυτικές πρωτεΐνες. (πχ τα άλευρα γλουτένης καλαμποκιού)
3) Οι δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες και χαμηλές σε υδατάνθρακες, βοηθούν στη σωστή απώλεια βάρους, αποτρέποντας ταυτόχρονα την επανεμφάνισή του και αυξάνουν την ολική απώλεια λιπώδους μάζας διατηρώντας παράλληλα τη μυϊκή.
4) Καθώς ο σκύλος μεγαλώνει, ο μεταβολισμός της διατροφικής πρωτεΐνης είναι λιγότερο αποτελεσματικός. Κατά συνέπεια έχουμε την απώλεια της μυϊκής μάζας και καλής σωματικής κατάστασης. Εάν ο ηλικιωμένος σκύλος λαμβάνει μία υψηλής ποιότητας πρωτεΐνη ωφελείται γιατί υποστηρίζεται ο σκελετικός μυϊκός ιστός του, αποκαθίστανται οι ιστοί του δέρματος και υποστηρίζεται αποτελεσματικά το ανοσοποιητικό του.
5) Από τη στιγμή που η υπερβολική πρόσληψη υδατανθράκων ευθύνεται για πολλά προβλήματα για την υγεία του σκύλου, η διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη και χαμηλούς υδατάνθρακες, προκαλεί χαμηλότερη γλυκαιμική απόκριση και βοηθά στην αντιμετώπιση του διαβήτη (1).
6) Οι σκύλοι εργασίας –όπως και οι αθλητές- έχουν αυξημένες ανάγκες σε πρωτεΐνη. Μία δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε ζωϊκή πρωτεΐνη (>30%) δίνει στο σκύλο
– υψηλότερο όγκο πλάσματος στο αίμα (2)
– καλύτερο VO2 (ανάγκη σε οξυγόνο σε αυξημένη άσκηση) (2)
– λιγότερους τραυματισμούς μαλακών μορίων (2)
– καλύτερη συντήρηση της φυσικής σωματικής κατάστασης (3)
– εξαιρετική απόδοση σε ζεστές καιρικές συνθήκες (3)
Όλα τα παραπάνω τα γνωρίζουν και τα απαιτούν οι εκπαιδευτές/ιδιοκτήτες σκύλων εργασίας, γιατί συμβάλλουν σημαντικά στην απόδοσή τους!
Μύθος ή αλήθεια?
Είναι ασφαλές το πολύ κρέας;
Σε αντίθεση με το λίπος, οι σκύλοι δεν αποθηκεύουν την επιπλέον ποσότητα πρωτεΐνης που μπορεί να λάβουν κατά τη διάρκεια του γεύματός τους. Αφού αφομοιώσουν ότι χρειάζονται για να έχουν μία άριστη φυσική κατάσταση, αποβάλλουν το πλεόνασμα.
Τα ηλικιωμένα σκυλιά, αλλά και τα σκυλιά με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, εάν διατρέφονται με δίαιτες που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη, βελτιώνουν τη νεφρική τους λειτουργία και δεν επιβαρύνουν τον οργανισμό τους.
Με βάση τα παραπάνω και τις μελέτες που έχουν στηριχθεί, το συμπέρασμα είναι ότι και ο σκύλος και η γάτα θέλουν μία διατροφή η οποία να είναι ισορροπημένη ενεργειακά ανάμεσα σε υδατάνθρακες, λίπη και πρωτεΐνες. Οι πρωτεΐνες πρέπει να προέρχονται από υψηλής βιολογικής αξίας συστατικά ,κυρίως κρέας που παρέχει ένα σωστότερο προφίλ αμινοξέων , συμβάλλοντας καταλυτικά στη διατήρηση της σωστής σωματικής κατάστασης.
(1): Elliott KF, Rand JS, Fleeman LM, Morton JM, Litster AL, Biourge VC,Markwell PJ. A low carbohydrate, high protein, moderate fat and fiber diet reduces postprandial glucose concentrations compared with a traditionally recommended canine diabetes diet and an adult maintenance diet in healthy dogs. J Vet Intern Med. 2006;20:1508–14.
Boari A, Aste G, Rocconi F, Dalessandri A, Vita S. Glargine insulin and high-protein-low-carbohydrate diet in cats with diabetes mellitus. Vet Res Commun.2008;32: Suppl1:S243–5
(2) Reynolds AJ: Effect of diet on performance. The Iams Company Performance Dog Nutrition Symposium, Colorado State University, April, 1995.
(3) Davenport, GM et al. Effect of diet on hunting performance of English Pointers.Veterinary Therapeutics 2001; 2(1):10-23.
