Η πυομήτρα είναι η πιο συχνή πάθηση της μήτρας που συναντά ο κτηνίατρος στην κλινική πράξη. Θεωρείται από τις πιο συχνές αιτίες θανάτου στους σκύλους.
Τι είναι η πυομήτρα
Με τον όρο πυομήτρα εννοούμε τη συγκέντρωση παθολογικού εκκρίματος στην κοιλότητα της μήτρας και την υπερπλασία του ενδομητρίου. Το έκκριμα αυτό παράγεται από τους αδένες τού ενδομητρίου υπό την επίδραση της προγεστερόνης ή των προγεσταγόνων. Όσο παραμένει το έκκριμα δημιουργείται διάταση των τοιχωμάτων της μήτρας, αλλά και των κοιλιακών τοιχωμάτων. Το έκκριμα αυτό, τις περισσότερες φορές έχει πολύ αυξημένο μικροβιακό φορτίο.
Η πυομήτρα μπορεί να είναι κλειστή ή ανοιχτή. Στην κλειστή πυομήτρα ο τράχηλος είναι κλειστός και το έκκριμα παραμένει μέσα στη μήτρα. Στην ανοιχτή πυομήτρα ο τράχηλος είναι ανοιχτός και το έκκριμα κυλάει από τον κόλπο. Παλαιότερα, πίστευαν ότι προσβάλλονται σκύλοι μόνο σε μεγάλη ηλικία, που δεν έχουν γεννήσει ποτέ και ότι ο τοκετός προστατεύει το ζώο από το ενδεχόμενο να παρουσιάσει αυτή τη νόσο. Σύμφωνα με τα νεότερα δεδομένα, η πυομήτρα μπορεί να παρουσιαστεί και σε ζώα μικρότερης ηλικίας (ακόμα και ύστερα από τον πρώτο οίστρο) και σε ζώα που έχουν γεννήσει μία ή περισσότερες φορές.
Αναλυτική περιγραφή των συμπτωμάτων
Συνηθέστερα, η παθολογική αυτή κατάσταση εκδηλώνεται δύο μήνες μετά τον οίστρο, λόγω διαταραχών της ορμονικής λειτουργίας των ωοθηκών, ή λόγω χορήγησης οιστρογόνων για την αποφυγή ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης, ή ακόμα κατόπιν μακρόχρονης χορήγησης προγεσταγόνων, με σκοπό την αναστολή του οίστρου.
Τα συμπτώματα που συνοδεύουν την πυομήτρα στο σκύλο είναι η έντονη εξασθένιση, η αδυναμία, η ανορεξία, η πολυουρία, πολυδιψία, ο εμετός και η διάταση των κοιλιακών τοιχωμάτων. Στην περίπτωση ανοιχτής πυομήτρας εμφανίζεται και έκκριμα από τον κόλπο. Το έκκριμα αυτό μπορεί να είναι υδαρές με χαρακτηριστική οσμή ή να είναι κρεμώδες κίτρινο ή ροζέ (στην περίπτωση που έχει και αίμα). Το αιδοίο είναι υπερτροφικό και το τρίχωμα στη γύρω περιοχή δείχνει βρεγμένο. Το ζώο παρουσιάζει υψηλό πυρετό στις περισσότερες περιπτώσεις κλειστής πυομήτρας και σπανιότερα στην ανοιχτή.
Επιπλοκές
Οι επιπλοκές στην πυομήτρα οφείλονται στην απορρόφηση των τοξινών από τα τοιχώματα της μήτρας με αποτέλεσμα την τοξιναιμία, τη σπειραματονεφρίτιδα και τη διαταραχή του σχηματισμού των ερυθροβλαστών στο μυελό των οστών, που έχει ως συνέπεια την εμφάνιση αναιμίας. Οι σημαντικές αυτές επιπλοκές είναι που οδηγούν ζώα με πυομήτρα αρκετές φορές στο θάνατο.
Όλα τα συμπτώματα που περιγράφηκαν παραπάνω, τα συναντάμε στην περίπτωση της κλασικής πυομήτρας. Δεν είναι σπάνιο να δούμε ζώα να παρουσιάζουν μόνο λήθαργο, χωρίς ίχνος εκκρίματος από τον κόλπο δύο μήνες ύστερα από τον οίστρο. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο γιατρός με ψηλάφηση μπορεί να διαπιστώσει τη διόγκωση της μήτρας.
Υπάρχουν φορές που μπορεί να παρατηρηθεί η, κατά διαστήματα, έξοδος του πυώδους εκκρίματος, με αποτέλεσμα η γενική κατάσταση του ζώου να παρουσιάζει, εναλλασσόμενα, βελτίωση ή επιδείνωση. Άλλες φορές, ζώα με πυομήτρα παρουσιάζουν έντονα φαινόμενα αλλοίωσης της γενικής τους κατάστασης και διάταση μόνο των κοιλιακών τοιχωμάτων. Στην περίπτωση αυτή, αν δεν αρχίσει η θεραπεία άμεσα κινδυνεύει η ζωή τους μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Υπάρχουν κι άλλα συμπτώματα που σπανιότερα συναντάμε στην πυομήτρα, όπως είναι η τοξική αρθρίτιδα και η πάρεση των πίσω άκρων. Η κλινική και εργαστηριακή εξέταση του ζώου, που διενεργεί ο κτηνίατρος, είναι απαραίτητα στοιχεία για τη σαφή διάγνωση της νόσου και τον καθορισμό της θεραπευτικής αγωγής που πρέπει να ακολουθηθεί.
Θεραπεία
Ο κτηνίατρος είτε με την ψηλάφηση, είτε ακτινογραφικά, είτε υπερηχογραφικά θα διαπιστώσει τη διογκωμένη μήτρα. Οι αιματολογικές εξετάσεις θα δείξουν το μεγάλο αριθμό λευκοκυττάρων και την πιθανότητα αναιμίας. Οι βιοχημικές εξετάσεις θα εντοπίσουν το βαθμό στον οποίο, πιθανόν, έχουν επηρεαστεί τα νεφρά.
Η επιλογή θεραπείας είναι η υστερεκτομή. Σε ακραίες περιπτώσεις, όμως, στις οποίες η γενική κατάσταση του ζώου είναι πολύ άσχημη και έχουμε υψηλό πυρετό, συνίσταται η χορήγηση αντιβιοτικών και η γενική τόνωση του οργανισμού, για μία ημέρα, πριν τη διενέργεια της επέμβασης. Αποτελεί, όμως, μεγάλο ρίσκο η αναμονή αυτή.
Η μετεγχειρητική αγωγή συνίσταται στη χορήγηση αντιβιοτικών, για όσο διάστημα κρίνει ο κτηνίατρος απαραίτητη, ανάλογα με την κλινική εικόνα του ζώου.
(αναδημοσίευση κατόπιν αδείας από το περιοδικό «Τα Σκυλιά μας και Εμείς»)
